سرسیلندر، یک قطعه‌‍‌ی نامتحرک در انواع خودروهای درون سوز است و در بالای موتور قرار دارد که به بلوک سیلندر متصل شده و بیشترین بار را در موتور متحمل می‌شود. و یک قطعه پیچیده و حیاتی در موتورهای درون سوز است که مشخص کننده عملکرد موتور است و به همین دلیل، طراحی آن بسیار مهم است.چه یک ماشین باز هستید چه یک تعمیرکار، این مقاله به شما کمک خواهد کرد تا نقش سر سیلندر در خودرو را بدانید.
اهمیت سر سیلندر
- عملکرد صحیح موتور: هرگونه نقص در سر سیلندر، می‌تواند به اختلال در عملکرد موتور و کاهش قدرت آن منجر شود.
- افزایش مصرف سوخت: مشکلات سر سیلندر می‌توانند باعث افزایش مصرف سوخت شوند.
در صورت مشاهده علائمی مانند کاهش قدرت موتور، افزایش مصرف سوخت، دود کردن خودرو، نشت آب یا روغن، احتمال خرابی سر سیلندر وجود دارد و بهتر است به یک مکانیک متخصص مراجعه کنید.
واشر سر سیلندر
نگهبان آب‌بندی موتورواشر، قطعه‌ای بسیار مهم در موتور خودرو است که نقش حیاتی در آب‌بندی و عملکرد صحیح موتور ایفا می‌کند. این واشر بین سر سیلندر و بلوک سیلندر قرار می‌گیرد و از نشت روغن، آب و گازهای احتراق جلوگیری می‌کند.
عملکرد سر سیلندر
- تشکیل محفظه احتراق: با ایجاد یک فضای بسته در بالای پیستون‌ها، محفظه‌ای را برای احتراق مخلوط سوخت و هوا فراهم می‌کند.
- هدایت جریان مایع خنک‌کننده: مجاری تعبیه شده در این قطعه، امکان گردش مایع خنک‌کننده را فراهم کرده و از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری می‌کنند.
- کنترل باز و بسته شدن سوپاپ‌ها: میل بادامک و سوپاپ‌ها که روی آن قرار دارند، وظیفه باز و بسته کردن سوپاپ‌های ورودی و خروجی را بر عهده دارند. این عمل باعث ورود مخلوط سوخت و هوا به داخل سیلندر و خروج گازهای حاصل از احتراق می‌شود.
- ایجاد مسیر برای شمع‌ها: این قطعه محل قرارگیری شمع‌ها است که جرقه لازم برای احتراق مخلوط سوخت و هوا را ایجاد می‌کنند.
- ایجاد فشار لازم برای احتراق: با ایجاد یک فضای بسته، به افزایش فشار داخل سیلندر کمک می‌کند که باعث احتراق بهتر مخلوط هوا و سوخت می‌شود.
اجزای اصلی سرسیلندر
- سوپاپ ورودی : مخلوط هوا و سوخت را به داخل محفظه احتراق هدایت می‌کند.
- سوپاپ خروجی : گازهای حاصل از احتراق را از محفظه احتراق خارج می کند.
- میل بادامک : قطعه‌ای استوانه‌ای شکل که با چرخش خود، سوپاپ‌ها را باز و بسته می‌کند و زمان‌بندی دقیق باز و بسته شدن آن‌ها را کنترل می‌کند.
- تایپت‌ها: قطعات کوچکی هستند که حرکت میل بادامک را به سوپاپ‌ها منتقل می‌کنند.
- واشر سرسیلندر: یک واشر بسیار مهم است که بین سرسیلندر و بلوک سیلندر قرار می‌گیرد و از نشت روغن و آب به بیرون و ورود هوا به داخل محفظه احتراق جلوگیری می‌کند.
- اتاقک احتراق: فضایی است که در بالای پیستون قرار دارد و محل احتراق مخلوط هوا و سوخت است.
- شمع یا کوئل: شمع جرقه‌ای ایجاد می‌کند که باعث احتراق مخلوط هوا و سوخت می‌شود.
- کانال‌های عبور آب و روغن: کانال‌هایی هستند که برای گردش آب و روغن در داخل آن تعبیه شده‌اند و نقش مهمی در خنک‌کاری و روانکاری موتور دارند.
علاوه بر اجزای اصلی ذکر شده، ممکن است شامل اجزای دیگری مانند سنسورهای مختلف، سوراخ‌های پیچ‌ها و نیز باشد.
جنس سرسیلندر
این قطعه فلزی مانند بلوک سیلندر باید مقاومت حرارتی بالایی داشته باشد تا بتواند دمای بالای محفظه احتراق و اشتعال درون آن را تحمل کند. معمولا این قطعه را از جنس بلوک آن می‌سازند تا توان حرارتی به همان مقدار را داشته باشد. بنابراین این قطعه معمولا از آلیاژهای آهن مانند چدن دانه ریز یا چدن خاکستری ساخته می‌شود. گاهی نیزبه دلیل کاهش وزن تمام شده موتور از آلومینیوم ریخته‌گری یا تزریقی می‌سازند.که در این صورت احتمالا جنس بلوک سیلندر نیز از آلیاژهای آلومینیوم است. مزیت آلومینیوم، ضریب انبساط حرارتی بالاتر یعنی توانایی بیشتر از چدن، در هدایت حرارت است. البته جنس آلومینیومی توانایی بالایی در برابر تغییر شکل‌های ناشی از تنش‌های حاصل از جرقه‌زنی و انفجار درون اتاقک احتراق ندارند.
تاثیر خرابی سر سیلندر بر عملکرد موتور
خرابی آن یکی از مشکلات جدی در خودروهاست که می‌تواند به طور قابل توجهی بر عملکرد موتور تأثیر بگذارد. هنگامی که این قطعه ،دچار مشکل می‌شود، این موارد روی عملکرد موتور تأثیر می‌گذارند:
- کاهش قدرت موتور: با وجود نشتی در آن، بخشی از مخلوط سوخت و هوا از محفظه احتراق خارج می‌شود و در نتیجه قدرت موتور کاهش می‌یابد.
- افزایش مصرف سوخت: به دلیل ناقص سوختن مخلوط سوخت و هوا، مصرف سوخت خودرو افزایش می‌یابد.
- افزایش دمای موتور: با وجود نشتی مایع خنک‌کننده، موتور به دلیل عدم خنک‌کاری مناسب، بیش از حد داغ می‌شود.
- دود سفید یا آبی از اگزوز: ورود مایع خنک‌کننده یا روغن به محفظه احتراق باعث ایجاد دود سفید یا آبی از اگزوز می‌شود.
- کاهش عمر مفید روغن موتور: ورود مایع خنک‌کننده به روغن موتور باعث رقیق شدن روغن و کاهش عمر مفید آن می‌شود.
- آسیب به سایر قطعات موتور: گرمای بیش از حد موتور می‌تواند به سایر قطعات مانند پیستون‌ها، میل‌لنگ و یاتاقان‌ها آسیب برساند.
دلایل خرابی سر سیلندر
- سخت شدن واشر: در اثر حرارت زیاد و فرسودگی، واشر آن ممکن است سخت شود و باعث نشت آب یا روغن شود.
- تاب برداشتن: در اثر گرم شدن بیش از حد یا فشار زیاد، سر سیلندر ممکن است تاب بردارد و باعث نشت آب یا روغن شود.
- سوختن سوپاپ‌ها: در اثر گرم شدن بیش از حد یا استفاده از سوخت نامناسب، سوپاپ‌ها ممکن است بسوزند و باعث کاهش کارایی موتور شود.
- شکستگی یا ترک خوردگی سر سیلندر: در اثر ضربه یا فشار زیاد، این قطعه، ممکن است بشکند یا ترک بخورد و باعث نشت آب یا روغن شود.
- توجه: در صورت مشاهده هر یک از علائم خرابی آن، بهتر است به یک مکانیک متخصص مراجعه کنید تا مشکل را تشخیص و رفع کند.
علائم خرابی سر سیلندر
قبل از شروع هرگونه تعمیری، بهتر است علائم خرابی آن را بشناسید. برخی از این علائم عبارتند از:
- افزایش دمای موتور: یکی از رایج‌ترین علائم خرابی سر سیلندر است.
- کاهش قدرت موتور: موتور قدرت خود را از دست می‌دهد و شتاب خودرو کاهش می‌یابد.
- مصرف بیش از حد روغن: نشت روغن از واشر سر سیلندر باعث کاهش سطح روغن می‌شود.
- وجود دود سفید یا آبی رنگ در اگزوز: نشان‌دهنده ورود آب یا روغن به محفظه احتراق است.
- کف کردن مایع رادیاتور: مخلوط شدن آب رادیاتور با روغن باعث ایجاد کف در مخزن می‌شود.
تعویض واشر سر سیلندر
در صورت مشاهده نشتی یا آسیب دیدگی واشر، باید آن را تعویض کنید. این کار توسط مکانیک متخصص انجام می‌شود.
تعمیر ترک خوردگی سر سیلندر
در صورت ترک خوردگی آن، بسته به شدت ترک، ممکن است نیاز به تعمیر یا تعویض آن باشد.
- تنظیم سوپاپ‌ها: تنظیم دقیق سوپاپ‌ها برای عملکرد صحیح موتور بسیار مهم است.
- استفاده از روغن موتور با کیفیت: استفاده از روغن موتور مناسب و تعویض آن در فواصل زمانی مشخص، از سایش قطعات آن جلوگیری می‌کند.
- خنک نگه داشتن موتور: اطمینان حاصل کنید که سیستم خنک‌کننده موتور به درستی کار می‌کند.
- اجتناب از رانندگی طولانی مدت با دور موتور بالا: رانندگی با دور موتور بالا باعث افزایش دمای موتور و ایجاد فشار بر روی آن می شود.
اهمیت نگهداری از سر سیلندر
سر سیلندر یکی از مهم‌ترین اجزای موتور است و نگهداری صحیح از آن برای حفظ عملکرد مناسب موتور بسیار ضروری است. برخی از اقدامات مهم برای نگهداری از این قطعه عبارتند از:
- توجه به دمای موتور: از گرم شدن بیش از حد موتور جلوگیری کنید.
- استفاده از مایع خنک‌کننده با کیفیت: به طور مرتب سطح مایع خنک‌کننده را بررسی کرده و از مایع خنک‌کننده مناسب استفاده کنید.
- تعویض به موقع روغن موتور: تعویض به موقع روغن موتور از آسیب دیدن اجزای داخلی موتور جلوگیری می‌کند.
- سرویس دوره‌ای موتور: سرویس دوره‌ای موتور باعث می‌شود تا مشکلات احتمالی آن در مراحل اولیه شناسایی و برطرف شوند.
روش تعمیر و نگهداری سر سیلندر
تعمیر و نگهداری آن یکی از مهم‌ترین مراحل در حفظ سلامت موتور خودرو است. از آنجایی که این قطعه نقش حیاتی در فرآیند احتراق ایفا می‌کند، هرگونه مشکل در آن می‌تواند به عملکرد موتور آسیب جدی وارد کند. در ادامه به بررسی روش‌های تعمیر و نگهداری آن می‌پردازیم:
- به طور مرتب واشر آن را بررسی کنید تا از نشتی احتمالی آن جلوگیری شود.
- وضعیت سوپاپ‌ها، میل بادامک و تایپت‌ها را بررسی کنید.
- از سالم بودن شمع‌ها اطمینان حاصل کنید.
- کانال‌های عبور آب و روغن را تمیز نگه دارید.
- تعمیرآن کاری تخصصی است و بهتر است توسط مکانیک ماهر انجام شود.
- از استفاده از قطعات یدکی تقلبی خودداری کنید.
در این جا سرسیلندر و نحوه ی عملکرد آن را بررسی کردیم واین مقاله توسط کره اتوپارت طراحی شده است در صورت هرگونه نظر یا پیشنهاد یا سوال کامنت بگذارید.