اگر صاحب خودرو هستید، حتماً تا به حال به عبارت عدد اکتان روی پمپ بنزین یا در دفترچه راهنمای ماشین تان برخورد کرده اید. شاید این سؤال برای تان پیش آمده باشد که اکتان چیست و چه تأثیری روی عملکرد خودرو دارد؟ آیا بنزین با عدد اکتان بالاتر برای ماشین بهتر است؟ در این مقاله، به زبانی ساده و کاربردی به این موضوع می پردازیم تا بدانید چرا اکتان در بنزین این قدر مهم است و چگونه می توانید بهترین سوخت را برای خودروی خود انتخاب کنید.
اکتان یعنی چی؟
وقتی درباره اکتان صحبت می کنیم، منظور ترکیباتی در بنزین است که کیفیت آن را تعیین می کنند. عدد اکتان مشخص می کند بنزین تا چه حد می تواند در برابر احتراق زودرس یا همان ناک زدن مقاومت کند.
ناک زدن یا ضربه زدن به حالتی گفته می شود که سوخت داخل موتور زودتر از جرقه زنی شمع ها شعله ور می شود. این اتفاق ممکن است به قطعات حساس موتور مثل پیستون ها آسیب جدی وارد کند. حالا هر چه عدد اکتان بالاتر باشد، بنزین در برابر این مشکل مقاوم تر عمل می کند.
چرا عدد اکتان در بنزین اهمیت دارد؟
شاید بپرسید که اصلاً این عدد چه تأثیری روی ماشین دارد؟ مهم ترین دلیل، جلوگیری از آسیب به موتور و افزایش بازدهی آن است.
۱- جلوگیری از ناک زدن موتور
ناک زدن چیزی نیست که بخواهید آن را تجربه کنید. این مشکل نه تنها باعث کاهش قدرت موتور می شود، بلکه صدای ناخوشایندی شبیه تق تق تولید می کند. استفاده از بنزینی با عدد اکتان مناسب کمک می کند این مشکل پیش نیاید و موتور خودرو تان در شرایط ایده آل کار کند.
۲- بهبود عملکرد خودرو
عدد اکتان بالاتر به این معنی است که موتور شما می تواند با قدرت بیشتری کار کند. این ویژگی به خصوص در خودرو های پیشرفته و اسپرت اهمیت زیادی دارد.
۳- کاهش مصرف سوخت و آلایندگی
سوخت های با اکتان بالا به طور معمول تمیزتر می سوزند و آلاینده های کمتری تولید می کنند. این موضوع هم برای خودرو مفید است و هم به حفظ محیط زیست کمک می کند.
عدد اکتان چطور محاسبه می‌شود؟
شاید تعجب کنید اگر بدانید که عدد اکتان در آزمایشگاه ها و تحت شرایط خاصی انداز‌گیری می شود. دو روش اصلی برای این کار وجود دارد:
1. روش تحقیقاتی (RON) : در این روش، شرایط عادی رانندگی شبیه سازی می شود تا مقاومت بنزین در برابر ناک زدن بررسی شود.
2. روش موتور (MON) : این روش شرایط سخت تری مثل فشار و دمای بالاتر را شبیه سازی می کند.
عدد اکتانی که روی پمپ بنزین می بینید، معمولاً میانگین این دو مقدار است.
آیا همه ماشین ها به بنزین با اکتان بالا نیاز دارند؟
خیر، همه خودرو ها به سوخت با عدد اکتان بالا نیاز ندارند. نیاز به اکتان بالا به طراحی و نوع موتور خودرو بستگی دارد.
• خودروهای معمولی: اکثر ماشین های اقتصادی و خانوادگی با بنزین معمولی (اکتان 87) به خوبی کار می کنند.
• خودروهای پیشرفته و اسپرت: این نوع خودرو ها به بنزین سوپر (اکتان 91 یا بالاتر) نیاز دارند تا بتوانند از تمام توان موتور خود بهره ببرند.
استفاده از بنزین با عدد اکتان پایین تر از میزان توصیه شده ممکن است باعث ناک زدن، کاهش بازدهی موتور و حتی آسیب شود.
آیا بنزین با اکتان بالا همیشه بهتر است؟
این تصور که بنزین با عدد اکتان بالا همیشه بهتر است، درست نیست. اگر خودرو شما برای سوخت با اکتان پایین طراحی شده باشد، استفاده از بنزین سوپر نه تنها فایده ای ندارد، بلکه صرفاً هزینه اضافی خواهد بود.
مزایا و معایب بنزین با اکتان بالا
مزایا:
• بهبود عملکرد موتور
• جلوگیری از ناک زدن
• کاهش آلاینده های زیست محیطی
• افزایش عمر موتور در خودرو های پیشرفته
معایب:
• قیمت بالاتر نسبت به بنزین معمولی
• عدم تأثیر محسوس در خودرو هایی که برای بنزین معمولی طراحی شده اند
چطور بفهمیم چه بنزینی برای خودروی ما مناسب است؟
بهترین راه، مراجعه به دفترچه راهنمای خودرو است. معمولاً عدد اکتان مناسب برای سوخت خودرو در این دفترچه نوشته شده است.
اگر دفترچه خودرو را در دسترس ندارید، می توانید به برچسب داخل درِ باک یا پشت درِ خودرو نگاه کنید. این برچسب معمولاً عدد اکتان توصیه شده را نشان می دهد.
اکتان و آینده سوخت
با افزایش محبوبیت خودرو های هیبریدی و برقی، نقش سوخت های فسیلی و اکتان ممکن است در آینده کاهش یابد. با این حال، تا زمانی که خودرو های بنزینی وجود دارند، عدد اکتان همچنان یکی از مهم ترین فاکتور ها برای انتخاب سوخت مناسب خواهد بود.
جمع بندی
اکتان یکی از مهم ترین معیار هایی است که کیفیت بنزین را مشخص می کند. انتخاب بنزین مناسب نه تنها عملکرد خودرو را بهبود می بخشد، بلکه از خرابی موتور و هزینه های سنگین تعمیرات جلوگیری می کند.
حالا که با اکتان و اهمیت آن آشنا شدید، دفعه بعد که به پمپ بنزین می‌روید، بهتر می‌توانید تصمیم بگیرید که کدام نوع سوخت را برای خودروی خود انتخاب کنید.